Guber banja – resurs za budućnost
O ljekovitim izvorima vode na području Srebrenice, zna se vjekovima. Srebrenički mineralni izvori bili su poznati još prije dva milenijuma, a o tome svjedoče i natpisi iz 220. godine na ostacima velikog Rimskog kupatila na Gradini (Sase) pored Srebrenice. Duga eksploatacija ruda ostavila je za sobom brojne rudarske rovove, potkope, što je pogodovalo postepenom formiranju i izbijanju brojnih mineralnih voda na površinu zemlje .
Prva vest o srebreničkim vodama objavljena je u drugoj polovini 17. veka kada je turski putopisac Evlija Čelebija, zapisao da na tom području iz jednog rudnika srebra izvire čudesna voda, koju je kasnije narod nazvao ’’Srebrna voda’’. Ljudi koji su tada živeli na ovim prostorima nisu verovali u lekovitost ovih voda i smatrali su da izaziva neke bolesti.
Početkom 19. vjeka o ljekovitim vodama na ovom prostoru skretao je pažnju i doktor Hans Duler.
Naziv Guber voda, nastao je nakon što je utvrdjeno da srebrenički izvori poseban uspeh postižu u lečenju raznih kožnih bolesti, posebno gube, čija je epidemija tada vladala na skoro celom području kojim je vladala Austrougarska monarhija. Oboleli su se samo nakon nekoliko tretmana vodom, oporavljali. Na prvim uspešno izlečenim pacijenata vršene su brojne analize koje traju i danas.
U vreme Austrougarske monarhije, još od 1887. godine, mineralna voda ‘’Crnog Gubera’’ je flaširana i prodavana širom Evrope ali i u Africi i Americi. Kasnije, na području ‘’Crnog gubera’’ izvršen je veliki broj naučnih ispitivanja, a prva detaljna analiza uradjena je 1894. godine, kada je on i proglašen za jedno od najboljih prirodnih vrela u Evropi. Krajem osamdesetih godina 20. veka izvezen je veliki broj boca sa ovog vrela. Tokom 1898. izvezeno je 200.000 boca, a rekordnih 236.544 boca Guber vode, izvezla je kompanija „Matoni“ iz Beča, tri godine
Guber voda sa vrela ‘’Crni Guber’’ 1956. godine proglašena je lekom u korekciji hipokromne anemije i to je objavljeno u farmakopeji kao rezultat jednomesečnog proučavanja 50 eminentnih stručnjaka iz različitih oblasti medicine u tadašnjoj Jugoslaviji. Transportovana je iz Srebrenice u Sarajevo, gde su bile punionice, a flaše sa tom lekovitom vodom su se prodavale u apotekama u plastičnim bočicama od 400 mililitara.
‘’Guber voda je lijek. Utiče na poboljšanje krvne slike i liječenje drugih oboljenja i deficitarnih stanja. Ovdje može biti glavni centar za rehabilitaciju, ne samo Bosne i Hercegovine nego i cijele regije. Voda se nekada koristila kao lijek, izdavala se na recept I propisivala u bivšoj Jugoslaviji. Ljekovita svojstva i dalje postoje“, kaže doktor Radomir Pavlović.
Guber voda sadrži gvoždje u dvovalentnom obliku koje se jedino tako pije u prirodnom stanju uz propisanu lekarsku terapiju i naučno je verifikovana za lečenje različitih bolesti. Leči hipohromne anemije, esencijalne hipohromne anomalije, manjak apetita, opštu slabost organizma, gubitak telesne težine, iznemoglost, umor, astenije, neurovegetativne smetnje, hronična obolenja kože, reumatizam.
U Srebrenici postoji preko 30 izvorišta vode, od kojih je njih sedam naučno ispitano i postoje čvrsti dokazi o njihovim lekovitim svojstvima.
Među najpoznatijim banjskim izvorima je ‘’Crni guber’’. Velike je izdašnosti i stalne temperature od 12,4 stepena. Sadrži gvoždje, bakar, kobalt, nikl, mangan… Leči hipohromne anomalije, manjak apetita, opštu slabost organizma, iznemoglost, umor, gubitak mase, reumatizam…
Izvor pod nazivom ‘’Lepotica’’ značajan je za lečenje kožnih oboljenja, a vjeruje se da ulepšava ten i kožu lica. Voda sadrži određen broj minerala koji umanjuju kožne probleme.
Jugoistočno od crnog Gubera, nalazi se ‘’Očna voda’’ Ovaj izvor je malog kapaciteta, ali sadrži više mineralnih sastojaka od svih drugih izvora na ovom području. Očna voda pomaže kod oboljenja očiju i sluzokože, kao i konjuktivitisa.
Izvor ‘’Mali Guber’’ je izrazito mineralizovan i koristi se za posebna oboljenja. Sadrži velike količine kalcijuma i magnezijuma. Voda je bistra, bez boje i kiselkastog ukusa. U njoj se nalazi najviše gvožđa, kao i arsena.
Banja se nalazi u okolini grada Srebrenica, na 560m nadmorske visine. U njenom okruženju se nalaze listopadne i četinarske šume, kao i staza za šetanje. Banja je pre ratnog perioda radila tokom cele godine, mada je najveća posećenost bila tokom letnjih meseci.
Dolazak u Srebrenicu velikog broja pacijenata i turista bi opet oživeo ovaj kraj i omogućio sve ono što se naziva održivi povratak, reintegracija i prosperitet grada.
I dok se čeka da banja Guber ponovo oživi i počne sa radom, milioni litara ove lekovite vode teku bespovratno. Problem takodje, predstavlja i što ljudi koriste vodu bez ikakve kontrole, što nije dobro za zdravlje, jer se radi o leku koji se mora uzimati pod lekarskim nadzorom.